Modelowanie detali plastikowych może przysporzyć wiele problemów. Nie jest to tym samym co projektowanie wyrobów drewnianych i metalowych. Istnieją inne normy oraz wymagania, jakie musi spełniać dany detal. Jak zatem zaprojektować plastikową część, aby inżynier form czy inżynier wtrysku tworzyw sztucznych nie łapał się za głowę?
Tolerancje detali plastikowych
Projektując detal plastikowy, trzeba mieć na uwadze przede wszystkim fakt, że zakres tolerancji dla plastiku musi być znacznie szerszy niż w przypadku innych detali. Bez względu na to, jaki rodzaj tworzywa wybierzemy oraz jaki będzie jego skurcz – zawsze po wyjściu z formy plastikowy detal się zdeformuje. Przy odpowiednio dobranych parametrach wtrysku nie będą to zmiany widoczne gołym okiem, jednak mogą zdarzyć się sytuacje, że odkształcenie uniemożliwi montaż danej części. Utrzymanie prawidłowej geometrii jest szczególnie trudne w długich, prostych i cienkich detalach.
Kąty nachylenia
Pochylenie ścian jest niezwykle istotne w momencie uwalniania wypraski. Detal wychodzi z formy w wyniku jej otwarcia i wypchnięcia przez wypychacze. Wyobraźmy sobie podłużny detal taki jak kosz na śmieci. Jeżeli boczne ściany nie będą nachylone pod odpowiednim kątem do dna, może on zostać na formie.
Kąt nachylenia zależy od:
- konstrukcji wypraski (grubości ścianek, wysokości, sztywności, wymagań do wykończenia powierzchni),
- konstrukcji formy (sposób uwalniania, odkształcenia sprężyste),
- technologii wtrysku (stosowanych temperatur i ciśnień czy środków rozdzielających).
Minimalne wartości wahają się od 0,5° np. dla PA czy POM oraz do 2° w przypadku PC czy SAN. W rzeczywistości im ta wartość jest wyższa, tym lepiej, a dodatkowo specjalne opracowanie powierzchni również wymaga większego nachylenia.
Plastikowe detale grubościenne
Wydawałoby się, że im coś jest grubsze, tym jest bardziej wytrzymałe. W przypadku detali wykonanych z tworzywa sztucznego zależność ta w ogóle się nie sprawdza. Najlepsza grubość plastików to od 1,5 do 4 mm, z tym że w przypadku tych wyższych wartości należy dobierać materiały o małym skurczu. Grubościenne detale nie są poprawnie wypełnione tworzywem – wewnątrz tworzą się jamy, a na zewnątrz zapady. Wówczas wytrzymałość takiego detalu wcale nie jest wyższa. Co można zatem zrobić? Zamiast pogrubienia wypraski lepiej zastosować żebra.
Rysunek techniczny wyprasek – dobre praktyki
Można wyróżnić kilka dobrych praktyk, które należy stosować przy tworzeniu dokumentacji technicznej detalu plastikowego. Jak zatem przygotować rysunek techniczny wypraski?
- Oznaczanie wykończenia powierzchni oraz nadania tekstur – wysoki połysk czy oryginalna tekstura kosztują i często jest to kilka dodatkowych tysięcy euro. Lepiej nie być zaskoczonym i wyceniając formę do danej wypraski, od razu podać takie szczegóły.
- Oznaczenie punktu wtrysku – albo przynajmniej wskazanie powierzchni wizualnej, gdzie ten punktu nie może się znaleźć. Jest to bardzo ważne, ponieważ punkt wtrysku zawsze widać – bez względu na to, czy zastosujemy otwartą dyszę gorącokanałową czy podejście z boku w ściankę przewężką.
- Specyfikacja materiału – wyszczególniony materiał (najlepiej z nazwą handlową) jest niezwykle ważną informacją. Każdy materiał inaczej płynie, co wpływa na sposób odformowania czy ilość założonych punktów wtrysku.
Projektowanie wyprasek to trudne zajęcia, wymagające znajomości norm, właściwości materiałów czy budowy formy wtryskowej. Nie wszystko, co uda się stworzyć w modelu 3D, można wyformować na wtryskarce. Nie jest to przecież drukarka 3D i posiada swoje ograniczenia.
0 komentarzy